कोरोना महामारी का बीच चीनमा आयोजन भएकाे बेइजिंग ओलम्पिक २०२२ विश्वव्यापी आलोचना खेप्न बाध्य भएकाे छ ।
कैयौं राष्ट्रहरुले चीनको तानाशाही रबैया माथि प्रश्न तेर्स्याएका छन ।
प्रतिकूल समय र उसको अहंकारी व्यवहारले विश्वशांतिमा ल्याएको खलल प्रति आक्रोश पोख्दै अमेरिका, भारत, टर्की लगायतका देशहरुले बारंबार खेल स्थगनको आवाज उठाएका हुन । तर चीनको मनपरितंत्र नै उसको लागि एक्लिने जरिया बन्दै गएको छ । गत बर्ष गलवानमा भएको भारत संगको सैन्य टकराव मा चीनीया पक्षको पनि ठुलो क्षति भएको रिपोर्ट बाहिरिएको वेला भारतले पनि चीनसंगको सिमा विवाद र तिब्बत को मुद्दा अन्तराष्ट्रिय स्तरमा जोडले उठाएका छन ।
भारतको राजधानी नया दिल्ली मा गत शुक्रवार तिब्बती नागरिकहरुले चीनीयाँ झण्डा जलाएर आक्रोश व्यक्त गरेका छन भने बेईजिंग खेलको बहिष्कार का लागि दवाब दिएका छन ।
उता टर्कीमा पनि चीन बिरोधी प्रदर्शन भएको समाचार बाहिरिएको छ । चिनियाँ वाणिज्य दूतावासमा भीडलाई प्रहरीले रोकेको छ
प्रदर्शनकारीहरूले चीनमा जेलमा रहेका आफन्तहरूलाई सम्पर्क गर्न असमर्थ भएको बताएका छन् ।
चीनले अल्पसंख्यकमाथि दुर्व्यवहारको आरोप अस्वीकार गर्दै आएको छ। चीनको मुस्लिम उइघुर समुदायका सयौं प्रदर्शनकारीहरूले बेइजिंगमा हुने शीतकालीन ओलम्पिकको उद्घाटन बहिष्कार गर्न र सहभागीहरूलाई जातीय अल्पसंख्यकहरूप्रति चीनको व्यवहारको बिरूद्ध बोल्न आग्रह गर्न शुक्रबार इस्तानबुलमा जुलुस निकाले।
बेइजिङ ओलम्पिक चीनको मानवअधिकार रेकर्डमा कूटनीतिक बहिष्कारको छायामा र कोरोनाभाइरस महामारीको कारण धेरै दर्शकहरू विहीन हुने निश्चित छ।
“चीन नरसंहार बन्द गर”, “मुस्लिमहरू सुत्दैन, तिम्रा भाइहरूको लागि खडा हो” भन्ने नारा लगाएका प्रदर्शनकारीहरूले छोटो समयको लागि सडक अवरुद्ध गरे र चिनियाँ वाणिज्य दूतावासतिर पहाडमा मार्च गर्न खोज्दा टर्कीका दंगा प्रहरीको लाइनसँग झडप भयो। ।
“यी ओलम्पिकहरू हिउँमा होइन, रगतमा आयोजना भइरहेका छन्,” एक प्रदर्शनकारी, २६ वर्षीय विद्यार्थी अब्दुल्ला मुडिनोग्लुले भने।
इस्तानबुलको वाटरफ्रन्टमा भेला भएका धेरै प्रदर्शनकारीहरूले पूर्वी तुर्कस्तानको स्वतन्त्रता आन्दोलनको नीलो र सेतो झण्डा फहराए, बेइजिङले आफ्नो सुदूरपश्चिमी क्षेत्र सिनजियाङको स्थिरतालाई खतरामा पार्ने समूहको कथन रहेको छ।
करिब ५०,००० उइघुरहरू टर्कीमा बस्ने अनुमान गरिएको छ, जुन मध्य एशिया बाहिरको सबैभन्दा ठूलो उइघुर डायस्पोरा हो। टर्कीहरूको उइगरहरूसँग घनिष्ठ जातीय, धार्मिक र भाषिक सम्बन्ध छ ।
इस्तानबुलमा रहेको चिनियाँ वाणिज्य दूतावास नजिकै, २०२२ को बेइजिङ शीतकालीन ओलम्पिक खेलकुदको विरोधमा चीनको उइगर मुस्लिम जातीय समूहका मानिसहरूले अल्पसंख्यकमाथि चीनले गरेको व्यवहारको विरोधमा नारा लगाएको कुरो रोयटर्सले जनाएको छ।
“हामी सबै मानवतालाई शीतकालीन ओलम्पिक बहिष्कार गर्न र नहेर्न र खेलकुद र सहभागीहरूलाई यी रक्तपातपूर्ण खेलहरूमा भाग नलिन आह्वान गर्दछौं,” पूर्वी तुर्कस्तान शिक्षा र एकता संघका प्रमुख हिदायत ओगुझानले भीडलाई भने।
संयुक्त राष्ट्रका विज्ञहरू र अधिकार समूहहरूले अनुमान गरेका छन् कि मुख्यतया उइघुर र अन्य मुस्लिम अल्पसंख्यकका १० लाख भन्दा बढी मानिसहरूलाई सन् २०१६ देखि सिनजियाङमा जबर्जस्ती श्रम शिविरमा थुनिएको छ जो मानवता बिरोधी कृत्य हो ।
सधैं झुठ बोल्न जानेका चीनले सुरुमा त्यस्ता शिविरहरूको अस्तित्वलाई अस्वीकार गरेपनि पछि भने उनीहरू व्यावसायिक केन्द्रहरू हुन् र चरमपन्थ विरुद्ध लड्न डिजाइन गरिएको हो कुतर्क गरेका थिए।
शुक्रबारको विरोध प्रदर्शनमा २८ वर्षीय सुफिनुर ओमेर्कनले भने, “उइघुरहरूमाथि यस्तो नरसंहार गरी त्यहाँ आयोजना भइरहेको ओलम्पिकको हामी पूर्ण विरोधमा छौं।”
“मेरो बुबा… एक इतिहासकार हुनुहुन्थ्यो र उहाँले लेखेका स्तम्भ र पुस्तकहरूको कारण जेलमा पर्नु भयो। मैले 2017 पछि उहाँको बारेमा कुनै समाचार पाउन सकेको छैन।”
गत महिना, १९ उइगरहरूले चिनियाँ अधिकारीहरू विरुद्ध नरसंहार, यातना, बलात्कार र मानवता विरुद्धको अपराध गरेको आरोप लगाउँदै टर्कीका अभियोजकमा आपराधिक उजुरी दायर गरिएको थियो।
संयुक्त राज्य अमेरिका, बेलायत, क्यानडा, अष्ट्रेलिया, जापान र डेनमार्कले चीनको अधिकार रेकर्डको विरोध गर्न खेलहरूमा आधिकारिक कूटनीतिक प्रतिनिधिमण्डल नपठाउने बताएका छन्।
